Selamlar HORANGOM ailesi! Bu haftaki blogumuzun konusu Korecenin saygı dili! Korece, dil bilgisi ve kültürel normların iç içe geçtiği zengin bir dildir. Bu blogda, Korece’nin en ilginç yönlerinden biri olan saygı dilini keşfedeceğiz. Saygı göstermek, Kore kültüründe büyük bir öneme sahiptir ve bu durum, günlük iletişimimizde nasıl kendini gösterdiğini anlamamıza yardımcı olur. Özneye ve nesneye saygı kavramlarını derinlemesine inceleyeceğimiz bu yazıda, saygı dilinin nasıl kullanıldığını ve bu kullanımın kültürel bağlamda ne anlama geldiğini öğreneceğiz. Hazırsanız, Korece'nin saygı dolu dünyasına birlikte adım atalım!😊
Öncelikle saygı dilinin tanımına bakalım. Saygı dili, belirli bir nesneye karşı saygı ifadesi olarak tanımlanan bir dilbilgisi işlevidir. Konuşurken dinleyiciyi veya bir nesneyi yüceltmek amacıyla kullanılan tüm ifadeleri kapsar. Saygı dili, yükseklik dili olarak da bilinir. Saygı, çeşitli şekillerde ifade edilir ve genel olarak üç ana kategoriye ayrılabilir.
Birincisi özne saygısı, ikincisi nesne saygısı, üçüncüsü ise karşılıklı saygıdır. Bunun yanı sıra, belirli kelimelerle saygıyı ifade etmenin yolları da vardır. Saygı gösterme yöntemleri oldukça çeşitlidir; bu derste özne saygısı ve nesne saygısını ele alacağız. Sonraki dersimizde ise karşılıklı saygı ve kelime saygısını özetleyeceğiz.
Öncelikle özne saygısını daha yakından inceleyelim. Şu cümleyi bir okuyalım:
아버지께서 회사에 가신다. (Babam işe gidiyor.)
Bu cümleyi söyleyen kişi, cümlede eylemi gerçekleştiren veya durumu belirtilen özneye saygı göstermektedir. Basitçe söylemek gerekirse, bu cümle, işe giden baba ile saygı gösteriyor. Buna özne saygısı denir. Burada babanın arkasına “께서” eklenir ve fiil bölümünde, ön ek olan “-(으)시-” kullanılır. Özne saygısı içeren birkaç cümle okuyalım. Lütfen yavaşça benimle tekrar edin.
부모님께서 여행을 하세요. (Anne ve babam seyahate çıkıyor.)
선생님께서 학교에 오셨어요. (Öğretmen okula geldi.)
할아버지께서 은행에 가십니다. (Dede bankaya gidiyor.)
부장님께서 손님을 만나실 겁니다. (Müdür müşteriyi karşılayacak.)
할머니께서 한국어를 가르치십니다. (Büyükanne Korece öğretiyor.)
Genel olarak, saygı göstermesi gereken kişiye doğrudan saygı gösterilmesi gerekmektedir. Ancak bazen, saygı gösterilmesi gereken kişiye ait bir beden parçasına veya başka bir nesneye saygı göstererek dolaylı yoldan saygı gösterme durumu da vardır.
우리 어머니는 머리가 기세요. (Annemin uzun saçları var.)
Bu cümlede “saç” kelimesi, burada annemin saçını ifade eder ve bu, annenin saçına saygı göstermektedir.
사장님은 자녀가 둘이시라네요. (Başkanın iki çocuğu var.)
Bu cümlede ise başkanın çocuklarına saygı gösterilmektedir.
우리 아버지는 직장이 머셔. (Babam işte bir pozisyona sahip.)
Bu cümle, babanın işine saygı göstermektedir. Dolaylı olarak bir özneye saygı gösterme şeklinin olması biraz karmaşık mı? Biraz karmaşık olsa da, bu Kore'de yaygın bir ifadedir. Korece ve Kore kültürünü öğrenmek için geçmeniz gereken bir süreçtir.
Dinleyiciyi dikkate alarak saygı gösterilecek nesneye saygı göstermemek veya saygı gösterilmesi gerekmeyen bir nesneye saygı göstermek için de yöntemler vardır.
할머니, 어머니 왔어요. (Büyükanne, annem burada.)
Bu cümle, bir torun tarafından büyükanneye annesinin geldiğini bildirmek için söylenir. Bir oğul veya kız, annesine saygı göstermelidir, ancak dinleyici büyükanne olduğu için “오셨어요” (geldi) yerine “왔어요” (geldi) kullanılmıştır. Bu şekilde, saygı gösterilmesi gereken özneyi yüceltmeme yöntemine “압존법” (apjonbeop) denir.
Tersi durumda, büyükanne torununa şu soruyu sorabilir:
네 어머니 언제 들어오시니? (Annen ne zaman gelecek?)
Dinleyici torun olduğu için, çocuğun annesiyle olan ilişkiyi düşünerek “들어오니?” (girmek) yerine saygılı bir ifade olan “들어오시니?” (girmesi) kullanmıştır. Bu da, saygı gösterilmesi gerekmeyen ama dinleyiciyi dikkate alarak saygı göstermenin yolu olarak “가존법” (gajonbeop) olarak adlandırılır. Ancak 2010 yılından itibaren, “압존법” (apjonbeop) ifadesinin kullanımı giderek azalıyor. Yani,
할머니, 어머니 왔어요? (Büyükanne, annem burada mı?)
yerine
할머니, 어머니 오셨어요? (Büyükanne, annem geldi mi?)
ifadesi daha doğal bir şekilde algılanıyor. Bu nedenle, Kore Dil Enstitüsü 2011 yılında yayınladığı "Standart Dil Etiği"nde her iki durumu da standart dil kullanımı olarak kabul etmiştir. Bu nedenle, okul eğitiminde veya genel Korece derslerinde, “압존법” (apjonbeop) sıkı bir şekilde öğretilmemektedir. Ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. İş yerinde genellikle “압존법” (apjonbeop) kullanılmamaktadır. Genç bir çalışan, müdürüne hitap ederken
사장님, 김 과장님이 오늘 결근하셨습니다. (Müdürüm, Kim Bey bugün işte yok.)
demesi daha uygundur. Ve dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise, saygı ifadelerinin genellikle konuşanın tutumuna bağlı olduğudur. Yani, nesnenin saygı gösterilmesi gereken bir özne olmasına rağmen, saygı gösterilmeyebilir ve saygı gösterilmesi gerekmeyen bir durumda saygı gösterilebilir. Bir örneğe bakalım.
세종대왕은 한글을 만들었다. (Sejong Büyük Kral, Hangeul’u icat etti.)
세종대왕은 한글을 만드셨다. (Sejong Büyük Kral, Hangeul’u icat etti.)
Her iki cümle de doğru ifadelerdir. İlk cümlede, tarihi bir gerçeği nesnel bir şekilde anlatırken saygı göstermeye gerek yoktur. Ancak, Sejong Büyük Kral’ı kişisel olarak seviyor ve ona ilgi duyuyorsanız, “만드셨다” (icat etti) gibi saygı ifadeleri kullanabilirsiniz.
Şu ana kadar, “께서” ve “-(으)시-” ile gerçekleştirilen özne saygısını inceledik. Cümlede özneyi yüceltme yöntemlerini gördük. “어머니가 회사에 간다.” (Annem işe gidiyor.) yerine “어머니께서 회사에 가신다.” (Annem işe gidiyor.) demek gerektiğini öğrendik.
Şimdi nesne saygısını inceleyelim. Bu durumda, nesnenin karşılıklı saygı gösterilecek kişiden daha saygın birisi olması gerekmektedir. Modern Kore’de sosyal sınıflar olmadığı için, saygın bir kişi, yaşı daha büyük, akraba ilişkilerinde daha yüksek bir nesil veya iş yerinde yüksek bir pozisyonda olan kişidir. Bu üç kriter zaman zaman çelişebilir ve bu durumda duruma göre karar vermek gerekir. Modern dil pratiğinde nesne saygısı sıkça aktif bir şekilde uygulanmamaktadır. Nesne saygısı, özne olmayan diğer cümle bileşenleri tarafından işaret edilen nesneye saygı gösterme yöntemidir. Anlaması biraz zor değil mi? Bir cümleye bakalım.
아이는 할아버지께 인사했습니다. (Çocuk, dedeye selam verdi.)
Bu cümlede çocuk kime selam vermiştir? Evet, çocuk dedeye selam vermiştir. Bu, çocuğun selam verdiği nesne olan dedeye saygı gösterdiğini ifade eder. Şimdi, nesne saygısına göre birkaç cümle okuyalım. Lütfen benimle birlikte tekrar edin.
아이들은 부모님께 편지를 씁니다. (Çocuklar, ebeveynlerine mektup yazar.)
학생이 선생님께 질문했습니다. (Öğrenci, öğretmene soru sordu.)
그녀는 친구에게 선물을 주었습니다. (O, arkadaşına hediye verdi.)
그들은 할머니께 꽃을 드렸습니다. (Onlar, büyükanneye çiçek verdiler.)
나는 아버지께 전화를 했습니다. (Ben babamı aradım.)
Şimdiye kadar özne saygısı ve nesne saygısını inceledik. Korece saygı dilinin özel bir sistemi vardır. Anlattığımız şekilde dil öğrenimi yapılmalıdır. Saygı dili, öğretim teknikleri ve eğitimle ilgili bir sistemdir. Böylece, saygı ifadeleriyle ilgili tüm ifadeleri anladığınızı ve kullanabildiğinizi umuyoruz. Öğrendiklerinizi pekiştirmek için aşağıdaki linkten örnek videoyu izleyebilirsiniz!😊
ความคิดเห็น